De Zaanse Schans en de Nederlandse windmolens

Op nog een 20 kilometer van Amsterdam ligt het oudste industriegebied van Europa. In dit gebied ligt de Zaanse Schans en daar kun je ervaren hoe het leven er in de 18e en 19e eeuw uit heeft gezien.

Zaagmolens, maalmolens, kaasboerderijen en nog veel meer oude gebouwen en ambachten worden hier in ere gehouden om toeristen uit binnen en buitenland dit erfgoed te laten ervaren. Niets voor niets staat de Zaanse Schans binnen de top 50 van meest bezochte toeristenattracties van Nederland.

Hoe is het oudste industriegebied van Europa ontstaan?

Hoe de Zaanstreek het oudste industriegebied van Europa is geworden komt door een geniale Nederlandse uitvinding. Namelijk een draaiende beweging omzetten naar een diagonale of verticale beweging.

Windmolens maken gebruik van wind en draaien rond. Nederland gebruikt al windmolens sinds 1200 en op het hoogtepunt rond 1900, stonden er meer dan 9.000 molens die allemaal verschillende taken hadden.

Het gebruik van tandwielen was rond 1800 al gebruikelijk, maar daarmee kon je alleen water uit de rivier pompen of specerijen en graan malen. Toen de circulaire beweging kon worden omgezet in een diagonale beweging, kon men molens ook gebruiken om te zagen en te katoen te weven. Dat was de start van het oudste industriegebied van Europa in de Zaanstreek.

Waarom is de Zaanse Schans zo populair in Nederland?

Halverwege de 20ste eeuw is begonnen om alle gebouwen en ambachten uit de 18e en 19e eeuw weer in ere te herstellen. Gebouwen, werkplaatsen en molens zijn weer in gebruik genomen en toeristen mogen overal naar binnen.

Je waant je als het ware weer 200 jaar terug in de tijd en elke locatie heeft zijn eigen verhaal. Dat heeft gezorgd dat de Zaanse Schans een populaire toeristenattractie is geworden.

Wat kun je zien en beleven op de Zaanse Schans?

Je kunt gemakkelijk een paar uur ronddwalen op de Zaanse Schans en genieten van de mooie natuur en de authentieke molens en gebouwen. Veel mensen komen ook om geweldige foto’s te maken.

Maar waar de meeste mensen uit binnen en buitenland voor komen zijn de verhalen van de mensen die er werken. Ze werken daar namelijk niet als gids, maar voeren daadwerkelijk hun vak uit. Precies zoals men dat 200 jaar geleden ook deed en ze vertellen daar graag over.

Hieronder staan een paar voorbeelden:

De zes-kantige molen met de naam Het Jonge schaap

De molen Het Jonge schaap is een replica van de molen die in 1680 gebouwd werd en is gebouwd met traditionele bouwmethodes. Het is een zaagmolen die nog steeds elke dag hout zaagt en aan bezoekers laat zien hoe dat meer dan 200 jaar geleden gedaan werd. Hout werd over water aangevoerd en met behulp van windenergie door de zaag gesleept.

De acht-kantige molen met de naam Twiskemolen

Twiskemolen is een replica aan de hand van het origineel uit 1572. Deze molen wordt een grondzeiler genoemd omdat de wieken bijna de grond raken.

De verfmolen de genaamd de Kat

Op authentieke wijze wordt in de verfmolen de Kat nog steeds verf gemaakt. Je kunt er verf kopen zoals die vroeger gemaakt werd en je kunt ook een workshop volgen. Deze schilderworkshops volg je natuurlijk terwijl je gebruik maakt van traditionele materialen.

Het specerijen pakhuis en molen met de naam Indië’s Welvaren

Nederland is rijk geworden door de handel in specerijen en dat ruik en proef je als je het pakhuis en de molen binnen wandelt. Tot op de dag van vandaag worden originele specerijen uit het oosten gemalen zoals men dat vroeger ook deed. Alle gemalen specerijen zijn ook te proeven én te koop.

Kaas proeven bij een echte kaasmaker genaamd de Catharina Hoeve

Nederland staat bekend om haar kaas. Op de Catharina Hoeve maken medewerkers in traditionele klederdracht nog steeds kaas zoals dat in de middeleeuwen gedaan werd. Als je binnenkomt ruik je de kaas, maar als je er om vraagt kun je deze ook proeven en kopen.

De Zaanse Schans en likeur bij de Tweekoppige Phoenix

Likeur is al populair sinds de oudheid, maar zoals dat eind 1800 proefde wil je meemaken bij de Tweekoppige Phoenix. Medewerkers hanteren het destilleer-ambacht uit die tijd om jou te laten proeven wat men toen proefde.

Handgemaakte klompen van een traditionele klompenmaker

De Zaanse Schans zou niet compleet zijn zonder een traditionele klompenmaker die van een stuk hout een klomp maakt. Tot de dag van vandaag lopen boeren in Nederland nog op houten klompen omdat het beschermt tegen kou en niet blijft vastzitten in de modder.

Je kunt een klomp kopen in je eigen maat of zien hoe klompen traditioneel met de hand gemaakt worden. Natuurlijk wordt er wel gebruik gemaakt van windenergie die wordt opgewekt met oud Hollandse windmolens.

De beste chocolade is van Verkade in de Zaanse Schans

Om chocola te maken heb je cacao nodig. Gelukkig is het nabijgelegen Amsterdam al sinds de Gouden eeuw de grootste cacaohaven van de wereld. Dat heeft gezorgd dat de chocolademaker Verkade zich al vroeg in de Zaanstreek vestigde en daar nu een Verkade museum heeft geopend.

Op een authentieke zeilboot naar de Zaanse Schans

Nederland staat niet alleen bekend om windmolen en de Zaanse Schans. De binnenlandse en overzeese zeevaart heeft Nederland veel bekendheid en welvaart gebracht. Deze binnenlandse zeevaart wordt ook wel de ‘bruine vloot’ genoemd vanwege de bruine zeilen die ze gebruikte en bestaat nog steeds. Van de traditionele overzeese zeilschepen bestaan er slechts nog enkele replica’s.

Een unieke ervaring op een authentiek traditioneel zeilschip.

De binnenlandse vloot bestond uit unieke schepen die heel weinig diepgang hadden omdat het water in Nederland gemiddeld 1.5 meter diep is. Dit werden platbodems genoemd en daar zijn er gelukkig nog 300 van over. De meeste zijn volledig gerestaureerd en varen nu groepen van vrienden, families en alleenstaanden naar diverse bestemmingen zoals de Waddenzee, het IJsselmeer en natuurlijk de Zaanse Schans.

Deze platbodems kunnen een volledig verzorgde tocht door de Zaanstreek aanbieden waarbij je zowel vanaf het water van de Zaanse Schans kunt genieten of aan land kunt gaan. Het enige nadeel kan zijn dat de Nederlandse schipper je overspoelt met verhalen over de Nederlandse zeevaartgeschiedenis. Negeer of absorbeer die verhalen en je hebt de tijd van je leven.