Worden we gelukkig door te streven naar meer, beter en mooier?

We kunnen nog zo verschillend zijn qua geloof, opleiding, inkomen of leefomgeving, maar 1 ding hebben we allemaal gemeen. We willen allemaal een gelukkig leven. Hoe en waarmee we geluk ervaren kan nog wel verschillen, maar we streven allemaal geluk na. Hoe kan het dat sommige mensen dit geluk is gegeven en anderen niet? En hoe kan het dat mensen alles kunnen hebben om een gelukkig leven te leiden, maar toch niet gelukkig zijn terwijl mensen die alle pech van de wereld hebben soms kunnen stralen van geluk?

Gelukkig zijn zit niet in wat je presteert of bezit

Als kind op de tweede klas lagere school moest ik goede cijfers halen. Ik dacht eerst dat het was omdat ik dat zelf wilde, maar later begreep ik dat de onophoudelijke prestatiedrang niet aangeboren was. Het was aangepraat vanuit de overtuiging van mijn ouders dat het met goede cijfers op school in de toekomst wel goed zou komen met mij. Dan zou ik gelukkig zijn! De ouderavond op school waarbij je met een beetje geluk een snoepje kreeg als je cijfers goed waren en een paar klappen als dat niet zo was, heeft hier ook zeker aan bijgedragen.

Toen ik rond een jaar of 9 mijn eerste folderwijk had, was ik trots als een pauw dat ik eindelijk mijn eerste polo kon kopen. Vanaf dat moment geen plastic appel plaatjes over de scheuren in mijn broek en bloesjes. Bloesjes die trouwens meestal te klein of te groot waren, omdat ze eerst door vier anderen gedragen waren. Die vier waren mijn oudere broers en zullen op enig moment wel hetzelfde gedacht hebben. Een nieuwe polo zou mij gelukkig maken en de plastic appeltjes maakte me ongelukkig.

Mijn geluk kon dus niet op dankzij mijn splinternieuwe rode polo met zo’n kraag die je overeind kon zetten. Ik liep er 14 dagen in rond tot een van de populaire meisje op school mij stiekum influisterde dat ie toch echt een keer gewassen moest worden omdat mijn polo en ik begonnen te stinken. Dat het hele schoolplein opkeek omdat ze haar konden horen fluisteren deed er voor haar niet toe. Het was een goed bedoeld advies en ze had gelijk, maar helaas was mijn geluk daardoor van korte duur.

Een paar jaar later hadden de meeste van mijn vriendjes een Nintendo spelcomputer. Ik was al blij met een setje nieuwe potloden om de opvolger van de beroemde auto designer Pininfarina te worden. Helaas kon ik de verleiding niet weerstaan om weer mijn spaarpot open te breken. Zij een spelcomputer dan ik ook een spelcomputer. Want dan hoor ik erbij en ben ik weer gelukkig.

Zo’n grote Nintendo spelcomputer kon ik natuurlijk nooit betalen, maar de kleine variant met het spelletje Donkey Kong wel. Geen spaargeld meer, maar wel een coole game. Ook daar heb ik toch zeker 2 weken plezier van gehad. Het duurde alleen wel nog 6 maanden voordat ik mijn spaarpot weer had aangevuld.

Iets beters willen is niet persé verkeerd

Het zit in de menselijke natuur om te creëren en iets te verbeteren. Die ene maaltijd kan de volgende keer misschien nog lekkerder. Dat schilderij of die foto kan nog meer impact maken en dat gesprek met die vriend kan nog persoonlijker en intenser. Er kan meer gelachen worden, we kunnen iets nog beter leren begrijpen en we kunnen zelfs onszelf verbeteren door bijvoorbeeld socialer of meer open te worden.

Maar er is een groot verschil tussen iets beter of mooier willen maken vanuit het plezier dat we er aan beleven en iets beters en mooiers willen omdat we denken dat we daar ongeluk aan ontlenen. Ik leerde de foute les dat de betere cijfers omdat mijn ouders dat wilde, het coole t-shirt en de toffe game console omdat ik er dan bij hoorde nodig waren om mijn leven rijker en dus gelukkiger te maken. Alsof ik op die manier mijn geluk in mijn eigen handen zou hebben.

Helaas was ik mijn leven niet rijker en mooier aan het maken, ik was de leegte die ik niet met innerlijk geluk en blijdschap kon vullen, aan het vullen met waanzin. Maar op die leeftijd kon ik nog niet beter weten dus ging ik nog even door.

Jaren later had ik een auto om van A naar B te komen. Toch moest er een mooiere auto voor in de plaats komen. Toen de volledig uitgeruste en verlengde BMW 7 serie na 6 maanden niet meer genoeg was om mijn geluksgevoel te bevredigen, moest er een Lotus Elise worden aangeschaft.

Toen de Elise niet meer genoeg was, moest ik in een villa gaan wonen om mezelf gelukkig te voelen. Een ooit zo gezellige vakantie met mijn vriendin naar een goedkope all-inclusive resort werd ingeruild voor een 300 Euro per nacht privé appartement met eigen zwembad in Azië en mijn kast hing vol met polo’s van elk merk die dagelijks gewassen werden. Ik wilde meer en beter, want daar word ik zo gelukkig van... dacht ik.

Altijd meer willen maakt niet gelukkig

Mits we gezond zijn, worden we allemaal gelukkig geboren. We hebben niets meer nodig dan moederliefde en voedsel. Hoe meer we bewust worden van onze omgeving en hoe meer invloed onze omgeving op ons heeft, hoe meer we geneigd kunnen zijn om geluk te halen uit iets “meer”, “beters” of “mooiers” maken, bezitten of doen. Alsof het leven nooit even minder mag zijn.

Stel je voor dat een gemiddeld persoon op schaal 1 tot 10 gelukkig kan leven. Een 1 is zo ongelukkig dat je dood wilt en een 10 is de mooiste tijd uit je leven. Als je gemiddeld voor een paar maanden een leven op het geluksniveau van een 7 of 8 hebt, dan mag je van geluk spreken. Maar eenmaal dit niveau bereikt, dan willen we het niet voor minder doen. Het moet meer en meer zijn. Een betere vakantie, een leukere ervaring een mooiere vriendin of een meer indrukwekkendere en uitdagende baan. Van minder worden we ongelukkig.

We zitten op een high level van geluk en dat mag niet omlaag, dus zoeken we nieuwe impulsen om ons gevoel van geluk hoog te houden. En die impulsen zoeken we met name richting de buitenwereld en met externe impulsen. Het moet spannender, uitdagender en vooral uitbundiger.

Hoe ziet een ‘saai’ weekend er uit?

Stel je eens voor dat je maandag op je werk komt en iemand vraagt hoe je weekend was. Jij hebt besloten om vanaf vrijdagmiddag lekker een dik boek te lezen en eens rustig aan te doen. Een beetje voor jezelf koken op zaterdagavond en misschien op zondagochtend een wandeling door het bos. Maar vanwege het slechte weer ben je lekker verder gaan lezen. Je had zelfs tijd voor een beetje meditatie. Je antwoord kan dan op maandagochtend zijn dat je lekker niets gedaan hebt. "Heerlijk onder de wol met een een boek alleen thuis geweest en een beetje gemediteerd".

Hoe denk je dat je collega’s reageren? Zou het zijn: “Wat geweldig!?” Of zou er eerder een reactie volgen zoals: “Gaat het wel goed met je?”

Het leven is geen flat-line van geluk, meer en beter

Ons levensgeluk schommelt. Of we het willen of niet. Soms is het even een dikke drie en soms kunnen we een tien ervaren. Maar als we altijd die 10 willen, hebben we heel veel stimulerende impulsen nodig.

Tenzij we content zijn met wie we zijn en wat we hebben. We kunnen leren dat geluk niet in je status, bezit, kennis, prestaties of die waanzinnige carrière zit. We kunnen ook leren dat geluk niet zit in wie je kent en hoe populair je met je rode polo bent, maar dat geluk mede voortkomt uit dat je kunt zijn wie je bent. Dan, en alleen dan kun je streven naar continue level 7 of 8 geluk en het misschien nog bereiken ook.

De kracht van dankbaarheid en waardering om gelukkig te zijn

We kennen allemaal het gevoel dat ontstaat als we iets ontvangen vanuit liefde. Of het nu een bezoek van een goede vriend is of een spontaan en waardevol cadeau, we zullen een gevoel van dankbaarheid en waardering voelen. De meeste van ons zullen gelijktijdig een gevoel van geluk ervaren. Dat is namelijk wat het waardevolle cadeautje dat dankbaarheid ons brengt. Geluk.

Broeder David Steindl-Rast is een monnik die hier een interessante filosofie over heeft. Volgens hem worden we spontaan gelukkig als we iets krijgen waar we geen invloed op hebben of we het krijgen, wat waardevol voor ons is en waar we iets aan hebben. Helaas leven de meeste van ons niet in een situatie dat ze elke dag van iemand zulke cadeautjes van iemand krijgen. Maar dat wil volgens David niet zeggen dat we niet dankbaar en daardoor gelukkig kunnen leven.

We kunnen besluiten om ons leven en alles wat daar binnen gebeurt als een cadeau te zien en ervaren. Elke dag staan we op en schijnt de zon of valt de regen. Elke dag dat we wakker worden is er weer één zonder dat we daar direct invloed op hebben. Zolang we gezond zijn kunnen we dit ervaren als een waardevol cadeau dat we zomaar krijgen en waar we iets aan hebben. Door op die manier in dankbaarheid te leven ontstaat geluk als een vanzelfsprekendheid

Waarom zijn sommige mensen altijd gelukkig?

Mensen die altijd gelukkig zijn beseffen dat het leven niet vanzelfsprekend is volgens broeder David. Zijn idee, waar ik mij volledig bij kan aansluiten is dat wij door het leven rennen zonder de nodige dankbaarheid die wat ons zomaar gegeven is verdient. Door het streven naar meer, beter en mooier, vergeten we wat we al gekregen hebben. Daarom is hij voorstander van de “stop-kijk-ga” methodiek.

De stop-kijk-ga is iets dat elk kind al op jonge leeftijd leert bij het oversteken van een drukke straat. Sta af en toe eens stil, kijk om je heen wat je wel hebt en als je daar dankbaar over kunt zijn, ga dan weer verder met wat je deed. Je zult merken dat je veel minder meer, mooier en beter wilt en dat zal je hoogstwaarschijnlijk een heel gelukkig leven garanderen.