Depressie | Waarom overkomt je iets?

In de jaren vijftig werd een verschrikkelijk experiment met honden uitgevoerd om meer te weten te komen over stress. De nog niet eens gepromoveerde Maier en Seligman bouwde twee kooien met een glazen wand en een stalen vloer met in het midden en klein schot waar de hond overheen kon springen. Vanaf de kooi konden de honden elkaar zien en terwijl ze al spelend en blaffend probeerde om de kooi uit te komen zetten de ‘onderzoekers’ beide kooien onder stroom.

De opstelling was zo gemaakt dat als in een kooi het hondje over de afscheiding sprong, dat de stroomschok in beide kooien meteen ophield. Maar als de hond in de andere kooi dit deed, gebeurde er niets. Het hing dus van 1 hond af hoe lang de marteling zou duren, maar gelukkig leerde de meeste honden in de eerste kooi snel. De hond die van de ene naar de andere kant kon springen alsof zijn leven er vanaf hing zonder enig verschil te maken had dit snel in de gaten en werd binnen korte tijd apathisch. Hij bleef roerloos op de grond liggen en liet de stroomschokken gewoon over zich heen komen zonder te proberen om er iets tegen te doen. De hond die het leed wel kon stoppen had hier geen last van. Maier en Seligman noemde dit apathische gedrag aangeleerde hulpeloosheid.

Depressie en aangeleerde hulpeloosheid

Na het experiment werd de apathische hond in een nieuwe omgeving geplaatst, maar keer op keer bleef de hond zich apathisch gedragen. Ook in situaties waar de hond wel controle over had bleef hij meestal roerloos liggen. Zelf in gevallen dat de rollen in de kooi werden omgedraaid weigerde het lieve beestje iets te doen om de marteling te stoppen. Door zijn apathische gedrag kreeg hij daarom meer leed te verduren dan noodzakelijk was.

Vandaag de dag weten we dat vervelende ervaringen ook bij mensen tot apathisch gedrag en depressie kunnen leiden. Hoe jonger en hoe vaker iemand met vervelende ervaringen in aanraking komt, hoe groter de kans is op een depressie. Dit is helemaal het geval als de persoon - net zoals het tweede hondje - geen invloed op de nare ervaringen heeft.

Niet iedereen lijkt vatbaar voor depressie

Het bleek tijdens het onderzoek dat niet alle honden apathisch werden. De onderzoekers konden dit toen niet verklaren. Met de kennis van nu over hoe mensen met stress omgaan en hoe vatbaar ze zijn voor depressie weten we dat dit alles te maken heeft met wat we geloven waarom ons iets overkomt.

Het blijkt dat mensen die de oorzaak van leed, pech of stress bij zichzelf zoeken eerder depressief of apathisch worden dan mensen die geloven dat het gewoon maar een keertje pech hebben was. Mensen die de oorzaak niet bij zichzelf zoeken en stress, pech of leed als op zichzelf staande incidenten opvatten hadden veel minder last van de situatie en dus een verlaagde kans op depressie.

Depressie therapie

Dankzij de moderne wetenschap en omdat we weten dat de meeste vormen van depressie te maken hebben met hoe jij gebeurtenissen in je leven opvat, kan depressie met therapie genezen worden. Specialistische coaches en therapeuten hebben de afgelopen jaren therapieen ontwikkelt die depressie zonder hulp van medicijnen weten te genezen.

Waarom dierenleed veroorzaken?

Het excuus van Maier en Seligman om dit soort experimenten uit te voeren was om antidepressiva te testen. Ook al heeft het experiment bijgedragen aan de kennis over dit middel, is het natuurlijk niet goed te praten wat ze gedaan hebben. Dierenleed is nooit goed te praten. Toch blijkt Maier tot de dag van vandaag nog te experimenteren met dieren. Hij publiceert hier weinig tot niets over in het openbaar.