Ben je gefrustreerd of heb je een burn-out?

Helaas wordt een burn-out vaak verward met overmatige frustratie. In tegenstelling tot wat vaak gedacht wordt komt een burn-out zelden tot nooit door te hard werken. De onderliggende oorzaken zijn meestal gerelateerd aan stress die veroorzaakt kan worden door frustratie. Heb je dan een burn-out of ben je gewoon gefrustreerd?

Wat is frustratie?

Frustratie is een gevoel van onmacht. Er gebeurt iets dat je niet wilt en dan bekruipt je een gevoel van frustratie. Als deze gebeurtenissen vaker voorkomen en je blijft het gevoel houden hier niets aan te kunnen veranderen wordt je gefrustreerd. Deze frustratie geeft stress en als reactie op die stress kun je een burn-out krijgen.

Frustratie is precies het tegenover gestelde van acceptatie. Symptomen die hierdoor kunnen optreden zijn:

• verhoogde bloeddruk
• slapeloosheid
• lusteloosheid
• verminderde eetlust
• verminderde energie
• hartritme stoornissen
• huiduitslag
• woede aanvallen
• paniek aanvallen
• lichte koorts
• overmatig zweten
• verlaagd libido

Omdat deze symptomen zo enorm lijken op de symptomen van een burn-out, is het begrijpelijk dat frustratie te verwarren is met een burn-out.

Wat is het verschil tussen een burn-out en frustratie

Anders dan bij frustratie kan iemand met een burn-out helemaal niets meer. Er kan niet meer logisch worden nagedacht en emoties beheersen het leven van iemand met een burn-out. Meestal betekent dit dat iemand met een burn-out continue huilbuien heeft. Soms worden deze huilbuien afgewisseld met paniekaanvallen en catatonisch gedrag.

Bij frustratie kan iemand nog wel logisch nadenken en zullen de emoties zich eerder uiten in de vorm van boosheid en impulsief of rebels gedrag.

De behandeling van een burn-out verschilt dan ook aanzienlijk ten opzichte van de behandeling van frustratie. Bij een burn-out hebben de hersenen letterlijk kortsluiting gemaakt waardoor informatie slechts moeizaam opgenomen of verwerkt kan worden.

Bij frustratie kunnen de hersenen dit nog wel waardoor cognitieve therapie al vanaf het eerste moment mogelijk is. Bij een burn-out is eerst voldoende en complete rust nodig om de hersenen de tijd te geven om als het ware weer op te starten.

Hoe kun je iemand die gefrustreerd is helpen?

Gefrustreerdheid is relatief eenvoudig en snel te verhelpen. In bijna alle gevallen heeft de frustratie namelijk niets te maken met de opeenstapeling van gebeurtenissen, maar met de manier hoe de persoon deze gebeurtenissen verwerkt.

Dat wil niet zeggen dat de gebeurtenissen zoals een pestende baas, een partner die continue vreemd gaat of te veel deadlines die nooit gehaald kunnen worden niet bestaan. Het wil alleen maar iets zeggen hoe de persoon hier mee omgaat.

Met behulp van een coach of therapeut kan een gefrustreerd persoon onderstaande leren:

Accepteren

Het klinkt misschien tegenstrijdig dat je door te accepteren in actie kunt komen, maar hersenen hebben soms ruimte door acceptatie nodig om te weten wat een gezonde actie is.

Voorbeeld 1: Tijdens de Covid maatregelen werden veel mensen gefrustreerd door alle maatregelen. Door de maatregelen te accepteren konden deze mensen weer ruimte in hun hoofd vrij maken om ondanks de maatregelen leuke en zinvolle dingen te doen. Hiermee waren de maatregelen niet van tafel, maar werd het leven wel een heel stuk aangenamer.

Voorbeeld 2: Een cliënt kon niet verkroppen dat haar partner al drie keer vreemd was gegaan en dat ze dit niet had kunnen voorkomen. Boosheid en verdriet wisselde elkaar vanuit frustratie om de paar minuten af. Pas toen ze volledig kon accepteren dat dit gebeurt was kon ze weer helder nadenken en de keuze maken of ze bij die partner wilde blijven of afscheid van hem wilde nemen.

Oorzaak en gevolg onderscheiden

Sommige mensen geloven dat ze zelf de oorzaak zijn van die onredelijke of pestende baas. Of dat ze zelf beter hun best hadden moeten doen of voor zichzelf op hadden moeten komen toen hun partner vreemd ging. Dit is typisch een verwarring tussen oorzaak en gevolg.

Verantwoordelijkheid over en naar iets of iemand te onderscheiden

Wij zijn verantwoordelijk over kleine kinderen. En een huisdier bijvoorbeeld. Dat komt omdat kleine kinderen en huisdieren niet voor zichzelf kunnen zorgen. Daarnaast zijn we verantwoordelijk over onszelf. Want alleen wij kunnen voor onszelf zorgen. Voor de rest zijn we alleen verantwoordelijk naar anderen.

Het zou toch een rare wereld worden als andere mensen verantwoordelijk over ons worden en we helemaal geen zelfbeschikking meer hebben. Precies omdat wij dat zelf niet willen, moeten we ook niet proberen om verantwoordelijk over iemand anders te willen zijn.

Gezonde betekenissen toe te kennen aan mensen of gebeurtenissen

Elke object en elke daad heeft een naam en dus een betekenis. Maar wij mensen kunnen betekenissen aan een betekenis geven.

Voorbeeld: Piet sloeg Jan, dus Piet en Jan hadden ruzie. De hand van Piet die met kracht tegen het gezicht van Jan kwam noemen we slaan. Als we slaan associëren met ruzie, krijgt die klap de betekenis “ruzie”. Maar zou die klap ook iets anders kunnen betekenen? Bijvoorbeeld het doodslaan van een wesp? Of een spastische reactie? Of een eenmalige vergelding? Een klapt hoeft niet altijd ruzie te betekenen.

Door voorzichtiger te zijn met de betekenis die we soms automatisch toedichten aan een gebeurtenis kan frustratie afnemen of achteraf zelfs onnodig blijken.

Intentie gedreven in plaats van attentie gedreven te leven

Intentie gedreven mensen leggen de focus bij hun eigen dromen en wensen. Hun aandacht gaat uit naar wat ze zelf willen, waarbij ze natuurlijk nog steeds rekening houden met anderen en hun omgeving.

Attentie gedreven mensen zijn voornamelijk bezig met wat er om hun heen gebeurt. Ze doen van alles om te anticiperen op (mogelijke) gebeurtenissen en vergeten soms helemaal dat ze zelf ook iets willen.

Dit laatste is niet alleen vermoeiend omdat het heel veel energie kost, het kan ook tot veel frustratie leiden als je er alles aan doet om iets te vermijden en het dan toch gebeurt. Intentie gedreven mensen hebben hier veel minder last van omdat ze veel meer met hun eigen dromen en wensen bezig zijn dan met mogelijke doemscenario’s en gebeurtenissen.

Vraag tijdig om hulp als je frustraties voelt.

Met bovenstaande hulpmiddelen maakt de frustratie plaats voor meer inzicht en overzicht van de situatie. Dat zorgt ervoor dat het gevoel van onmacht plaats maakt voor actie en een gezonde positieve reactie.

Als je te lang met frustratie rond blijft lopen zonder hulp te vragen, kan dit leiden tot een burn-out. Ook al is een burn-out goed te genezen, duurt dit traject wel veel langer. Als je merkt dat je frustraties hebt kun je bij de meeste coaches en therapeuten terecht die bekend zijn met burn-out en depressie symptomen.

Meestal zal al na 1 sessie de frustratie al afnemen en zul je meer lucht en ruimte ervaren.