Mijn collega is in paniek en nu?

De voornaamste reden voor paniek of zorgen maken is een vorm van angst. Omgaan met iemand in paniek of iemand die zich - onnodig - zorgen maakt kan lastig zijn. Vaak is de angst ongegrond maar is het moeilijk om die persoon weer rustig te krijgen. Wat kun je daar aan doen en hoe ga je er mee om? Hieronder staat een basic Stress Equalizer oefening die ondersteuning kan bieden.


Zorgen of paniek ontstaan meestal bij een onzekere uitkomst van een situatie. Word ik ontslagen? Gaat die klant boos worden? Zijn al mijn collega’s straks teleurgesteld in mij? Vragen die kunnen leiden tot paniek of onnodige zorgen.

Het "Model for Intentions, Opportunities, Downsides and Insecurities" kan in veel gevallen een persoon die zich zorgen maakt tot kalmte brengen door feiten en aannames te filteren.

De theorie achter dit stress vermindering model

Het model gaat er vanuit dat de zorgen of paniek van een persoon in essentie zijn ontstaan door valse aannames die door de persoon als waarheid worden aangenomen.

Er doet zich een situatie voor en de persoon voorspelt een negatieve uitkomst zonder hierbij te toetsen of zijn of haar aannames op feiten zijn gebaseerd. Met het model breng je onderscheid aan tussen feiten en perceptie.

De vragen die je stelt zijn wederkerig de volgende:

• Wat was de Intention waarmee de situatie is ontstaan?
• Waarvan weten we zeker dat dit een Opportunity is
• Waarvan weten we zeker dat dit een Downside is
• Waarvan kunnen we (nog) niet met zekerheid zeggen of het en Opportunity of Downside is waardoor het een Insecurity wordt?

Als alle ideeën, feiten en overtuigingen volledig in kaart zijn gebracht kan er een gezonde dialoog worden gestart over waar wel en geen invloed op uitgeoefend kan en hoeft te worden. Feiten zijn feiten, dus over de Downsides en Opportunities hoeft niet meer gesproken te worden.

__Prioritiseer hoe ernstig de gevolgen zouden kunnen zijn van alle Insecurities in schaal 1 tot 10. Door de onzekerheden die weinig tot geen groot of blijvend negatief effect hebben door te strepen ontstaat er overzicht in het hoofd van de persoon die zich zorgen maakt of in paniek is. Daardoor kan er een echte dialoog plaatsvinden over de Insecurities waar het echt over gaat.

De mate van invloed bij stress

Over de overgebleven Insecurities ga je na in welke mate je invloed hebt om negatieve gevolgen te voorkomen of naderhand te herstellen. Nadat je alles opgeschreven hebt zul jij en de persoon merken dat de angst zich nu kan kanaliseren tot slechts één of twee onderwerpen waarvan het nog maar de vraag is of de uitkomst werkelijk zo negatief zal zijn.

Afronding

Omdat het vaak over slechts over 1 of 2 Insecurities gaat, is relatief eenvoudig te bepalen of er met deze Insecurities te leven is. Een controle vraag is of de oorspronkelijke Intention opweegt tegen de Downsides en Insecurities. Als de Insecurities enorme risico’s met zich meedragen en er geen of minimale invloed op uit te oefenen is kunnen ze verplaatst worden naar de Downside. Hiermee kan de persoon die in paniek is de realiteit onder ogen komen.

De uitkomst kan tweeledig zijn.

1. De persoon accepteert de uitkomst en kalmeert.
2. De persoon weigert de uitkomst te accepteren en blijft zich ernstig zorgen maken en / of is nog steeds in paniek.

In het laatste geval zijn acceptatie oefeningen door een ervaren life coach een uitkomst.

Ongefundeerde negatieve voorspellingen geven stress

De kern van stress ligt vaak in het voorspellen van een negatieve uitkomst zonder die getoetst te hebben. De persoon die de stress ervaart is overtuigd van de negatieve uitkomst en krijgt daar een angstig gevoel van. Dit kan komen omdat de voorspelde uitkomst zelf vervelend is of omdat de gevolgen van de voorspelde uitkomst vervelend zijn.

Het probleem van stress is dat je minder logisch kan redeneren en dus moeilijk uit je eigen waan van waarheid kunt stappen. De persoon vertrouwt meer op zijn of haar eigen aannames en emoties dan op alternatieve scenario’s.

Voorbeeld: Iemand met vliegtuig angst leidt voor en tijdens het vliegen veel aan stress. De overtuiging dat net dat vliegtuig waar hij of zij in zit zal neerstorten weegt zwaarder dan het feit dat vliegen nog steeds de meest veilige vorm van vervoer ter wereld is. Dat de kans dus het kleinst is dat er iets zal gebeuren komt mentaal niet binnen. De negatieve voorspelling en stress blokkeren alle logica.

Vragen die je iemand met stress kunt stellen

Omdat je als buitenstaander geen bewijs hebt dat de negatieve voorspelling nooit waarheid kan worden, sta je vaak machteloos als je niet de juiste coaching tools ter beschikking hebt. Redeneren en overtuigen werkt daarnaast meestal averechts.

Wat wel kan werken is een aantal vragen stellen om het interne landschap van een persoon met stress te herstructureren. Vragen die je bijvoorbeeld kunt stellen zijn:

• Wat weet je hierover waardoor je deze negatieve uitkomst voorspelt?
• Welke zekerheid heb je dat deze negatieve uitkomst waarheid zal worden?
• Zijn er alternatieve uitkomsten mogelijk die een positief effect kunnen hebben?

In sommige gevallen kun je ook de persoon als het ware door specifieke vragen, mentaal meenemen naar de negatieve uitkomst. Wees hier wel voorzichtig mee. Dit doe je door bijvoorbeeld te vragen:

• Als deze negatieve uitkomst gaande is, waar doet dit pijn?
• Hoe zou je de negatieve uitkomst ervaren?
• Wat voor soort mens wordt je als je deze negatieve ervaring doorloopt?

Stress voelt als een doodlopende tunnel

Als de stress te heftig wordt kan het voor een persoon voelen alsof het leven na de voorspelde situatie ophoudt met bestaan. Alsof ze een doodlopende tunnel inlopen waar ze niet meer uit kunnen. In dit soort gevallen is professionele hulp de beste oplossing. Stress coaches op TheONE weten hier mee om te gaan en mensen met stress te kalmeren.